فناوریهای شناسایی و ردیابی
بارکد ، RFID ، شناسایی با امواج رادیویی ، ردیابی ، ردگیری، ردیابی ماهواره ای ، GPS ، بینایی ماشین ، بیومتریک ، کارت هوشمند، سنسورفناوریهای شناسایی و ردیابی
بارکد ، RFID ، شناسایی با امواج رادیویی ، ردیابی ، ردگیری، ردیابی ماهواره ای ، GPS ، بینایی ماشین ، بیومتریک ، کارت هوشمند، سنسوررپس (رمزینه پاسخ سریع) یا QR-Code یک رمزینه (بارکُد) ظرفیت بالای رمز دار دو بعدی با ساختار ماتریسی (صفر و یک)
تعریف:
رپس (رمزینه پاسخ سریع) یا QR-Code یک رمزینه (بارکُد) ظرفیت بالای رمز دار دو بعدی با ساختار ماتریسی (صفر و یک) می باشد که به منظور رمز گشایی آسان محتویات آن با سرعت زیاد طراحی شده است. این رمزینه ها دارای ساختار مربعی شکل است، که اطلاعات در آن به صورت نقطه های مربعی کوچک مشکی که به آن ها واحد یا Module گفته می شود، بر اساس الگوی استاندارد (ISO/IEC 18004:2006) ایجاد و می‌تواند حاوی نشانی وب، پیامک، اطلاعات تماس با فرمت کارت ویزیت، شماره تلفن، قیمت و مشخصات یک کالا به صورت همزمان، یا هر نوع نوشته و داده دیگری مانند نمونه های زیر، باشد.
جهت آشنایی کلی با رمزینه های پاسخ سریع و کاربرد های آن، ویدئو زیر را از سایت commoncraft و به زبان اصلی ببینید:
تاریخچه:
QR-code درسال 1994 بوسیله شرکت Denso Wave که از شرکت های زیر مجموعه تویوتای ژاپن است، ابداع و به منظور ردیابی قطعات در صنایع تولید خودرو مورد استفاده واقع شد، این رمزینه ها در ژاپن بسیار فراگیر بوده و بیشترین کاربرد را میان بارکدهای دوبُعدی دارد.
کاربردها:
این نوع رمزینه ها (QR-codes) که در ابتدا با هدف استفاده در تولید تجهیزات صنعتی ابداع شد، امروزه کاربرد های گسترده ای پیدا کرده اند، که از مهمترین دلایل آن: اطلاعات زیادی است که QRکدها قادرند در خود ذخیره کنند به طوری که یک QRکد قادر است تا 7089 رقم عددی را در خود نگهداری نماید، همچنین به واسطه پیشرفت سالهای اخیر در صنعت تلفن های همراه، قابلیت خواندن (اسکن) و انتقال اطلاعات گوناگون نهفته در این رمزینه ها، توسط دوربین تلفن های همراهی که دارای نرم افزار خواندن کد (Reader Code) باشند، برای همگان به راحتی فراهم شده است.
رمزینه پاسخ سریع (QR-code) هم اکنون در مفهومی بسیار وسیع‌تر در اروپا و آسیای شرقی مورد استفاده قرار می‌گیرد، در روزنامه ها کاربرد فراوان پیدا کرده و در تبلیغات، شرکت ها "رمزینه پاسخ سریع(QR-Code) " خود را در روزنامه بچاپ میرسانند که حاوی اطلاعات خودشان است. در بعضی از شهرهای اروپایی برای دادن اطلاعات مختلف به گردشگران از این کدها استفاده می شود. به طور کلی این رمزینه ها می‌توانند در مجلات، تابلوها، اتوبوس‌ها، کارت‌های بازرگانی و یا در هر چیزی که کاربران آن نیاز به اطلاعات دارند (حتی روی باطری تلفن همراه یا لپ تاپ)، استفاده شوند.
برخی از مهمترین کاربردهای رمزینه پاسخ سریع(QR-Code) میتوانید بصورت مصور در قسمت نگاره ها مشاهده نمایید.
استفاده در گوشی های تلفن همراه و تبلت ها:
می توان گفت که گسترده ترین کاربرد رمزینه پاسخ سریع بخصوص برای عموم مردم، استفاده و بهره برداری از اطلاعات رمز شده در آن با استفاده از تلفن های همراه است. در واقع رمزینه پاسخ سریع (QR-code) بارکد هایی ساده اند که می‌توانند عملیات زیادی در گوشی های موبایل انجام دهند. این رمزینه ها می‌توانند برای تغییر اطلاعات مخاطبان، اجرای یک لینک وب، باز کردن یک برنامه، یا حتی شماره گرفتن مورد استفاده قرار گیرند. همچنین با گوشی اندرویدی، می توان به راحتی از مارکت های اندروید، بازی ها و نرم افزارهای مورد نیاز را خریداری یا بارگذاری نمود.
کاربران تلفنهای همراهی که دستگاهشان مجهز به نرم‌افزار کدخوان است، می توانند "رمزینه پاسخ سریع" را در هر جایی که باشد (روی کاغذ روزنامه، نمایشگر رایانه و یا روی بدنه اتوبوس!) اسکن کنند تا اطلاعات ذخیره شده در آن که می تواند شامل: قیمت و اطلاعات مربوط به یک کالا، شماره تلفن، پیامک و یا هر متنی است، مشاهده نمایند؛ یک صفحه‌ی وب را بدون نیاز به تایپ آن، بر روی تلفن همراه را باز کنند. این عمل اتصال از دنیای فیزیکی به دنیای دیجیتال، به نام "هاردلینک" یا "مجازی کردن دنیای فیزیکی" گفته می شود.
- دریافت اطلاعات ذخیره شده در QR-code ها بوسیله گوشی تلفن همراه:
برای خواندن (اسکن) این کدها، گوشی (تلفن همراه) یا تبلت شما می بایست به موارد زیر مجهز باشد:
در برخی از مدل های گوشی های تلفن همراه، نرم افزار رمزینه خوان (بارکرد خوان) بطور پیش فرض نصب شده وجود دارد. تلفنهای هوشمند بلک بری و سیستم عامل گوشی گوگل موسوم به "آندروید"، استفاده ازکد "QR" را که شامل اضافه کردن بارکدخوان "زینگ" بر روی برخی از مدل‌ها می‌باشد، پشتیبانی می‌نماید. همچنین دارندگان آیفون و آی پد می توانند از اپلیکیشن‌ها رایگانی که ویژه اسکن این کدها نوشته شده استفاده کنند.
سیستم عامل نوکیا موسوم به "سیمبین" نیز مجهز به یک بارکدخوان است که قادر به خواندن کدهای "QR" می‌باشد، فناوری NFC در گوشی‌های جدید روش بی‌نظیری برای استفاده از یک ضربه کوچک برای اسکن بارکدها می باشد. همینطور "ام-بارکد" نیز یک کدخوان"QR" برای سیستم عامل "مائیمو" است. حتی دارندگان گوشی هایی با سیستم عامل جاوا نیز می توانند از نرم افزار رایگان موجود مانند: KaywaReader استفاده کنند.
برای دریافت برنامه (APP) و نرم افزار های متناسب با مدل ها و سیستم عامل گوشی های مختلف اینجا کلیک کنید.
توجه:
رمزینه های پاسخ سریع ظرفیت بالایی جهت ذخیره اطلاعات دارند اما رمز گشایی و بازیابی اطلاعات موجود در آنها بستگی مستقیم به قدرت پردازش و نوع سیستم عامل تلفن همراه داشته و ممکن در برخی موارد هنگام اسکن کد های حاوی اطلاعات زیاد، گوشی توانایی خواندن آن را نداشته باشد.
جهت دریافت کامل اطلاعات یک کد، توجه به نکات زیر ضروری است:
بنابراین عدم دریافت اطلاعات از یک کد صرفن به منزله مخدوش بودن آن نیست. (لازم به ذکر است که از این کد ها در هر جهت چرخشی می توان داده ها را استخراج کرد.)
ایجاد رمزینه پاسخ سریع - QR-code:
برای تولید رمزینه پاسخ سریع (QR-code) مورد نظر خود، اینجا را ببینید.
خواندن رمزینه پاسخ سریع - QR-code:
برای خواندن رمزینه پاسخ سریع (QR-code) به صورت آنلاین، اینجا را ببینید یا نرم افزار های بارکد خوان را از اینجا دریافت کنید.
ساختار و نسخه های رپس:
ساختار اصلی رمزینه های پاسخ سریع، مربع هایی با تعداد حداقل 21 × 21 واحد در نسخه یک و حداکثر 177 × 177 واحد در نسخه 40، در رمزینه اصلی هستند. به هر یک از این مربع های کوچک واحد یا Module گفته می شود. رپس کاربردی نوع دو که همه جای دنیا به طور گسترده تولید و استفاده می شود، در مجموع چهل نسخه می باشد که هر نسخه دارای تعداد واحد و پیکربندی متفاوت می باشند. در اینجا نسخه رپس تولیدی بر اساس محتوای وارد شده به صورت خودکار تعیین و بهینه ترین حالت ممکن از رپس تولید می شود.
لازم به ذکر است که جهت خواندن مطمئن و دقیق یک رپس توسط کاربران، می بایست مطابق توصیه شرکت سازنده این بارکدها (Denso Wave) قسمت فضای بی اثر (Quiet Zone) باید حداقل دارای عرضی برابر 4 واحد (Module) داشته باشد.
هر نسخه از رپس، 4 واحد در طول و عرض از نسخه قبلی بیشتر می باشد. با افزایش نسخه رپس، ظرفیت ذخیره داده نیز در آن افزایش می یابد. به طوری که بیشینه ذخیره عددی در رپس نوع 1، 41 و در رپس نسخه 40 بیشنه ذخیره عددی 7089 می باشد. در تصویر زیر این موضوع به خوبی قابل مشاهده است.
ظرفیت ذخیره داده ها:
ظرفیت ذخیره داده های در رپس های کاربردی نمونه 2 که برای آخرین نسخه این رپس (40) در نطر گرفته شده، به شرح جدول زیر می باشد. لازم به ذکر است که یکی از اصلی ترین ویژگی های رمزینه پاسخ سریع، ظرفیت بالای ذخیره داده های مختلف است که برای اعداد 7089 و برای حروف پارسی حدود 1900 حرف می باشد.
جدول 1 :
| عددی | حداکثر 7,089 کاراکتر |
| الفبای پارسی | حدود 1,900 حرف |
| الفبای لاتین | حداکثر 4,296 کاراکتر |
| دودویی (8بیتی) | حداکثر 2,953 بایت |
| عددی | حداکثر 7,089 کاراکتر |
| الفبای پارسی | حدود 1,900 حرف |
| الفبای لاتین | حداکثر 4,296 کاراکتر |
| دودویی (8بیتی) | حداکثر 2,953 بایت |
| حداکثر 7,089 کاراکتر | ||||||||
| الفبای پارسی | حدود 1,900 حرف | ||||||||
| الفبای لاتین | حداکثر 4,296 کاراکتر | ||||||||
| دودویی (8بیتی) | حداکثر 2,953 بایت |
ظرفیت تصحیح خطا:
رمزینه پاسخ سریع (QR-code) از یک فناوری تصحیح خطا به نام Reed-Solomon استفاده میکند، که در سطح های مختلف تونایی آن برای رفع خطا متقاوت می باشد. به طور کلی این بارکدها از ۷ تا ۳۰ درصد قابلیت تصحیح دارند و خوانش و رمزگشایی آنها دچار مشکل نمی‌شود. (به مثال زیر نگاه کنید)
مثال زیر نشان می دهد که رمزینه پاسخ سریع چگونه با اختلال مواجه می شود.
رپس های زیر در سطح L تولید شده اند. رپس های 2 و 3 مخدوش شده اند تا اختلال در آنها بررسی شود. هر دو رپس مخدوش شده به وسیله تشخیص خطای سطح L قابل خواندن هستند. 
پس با اطلاعات ارائه شده می توانیم بگوییم که حداکثر اطلاعات قابل ذخیره سازی رمزینه پاسخ سریع (با 177 × 177 داده و تصحیح خطای سطح L) برابر با 23,624 بیت (2,953 بایت)، برای داده های رقمی است.
این سطوح هنگام تولید رمزینه قابل انتخاب هستند.
پشتیبانی از زبان پارسی:
همانطور که گفته شد این رمزینه قابلیت ذخیره حداکثر 4,296 کاراکتر الفبایی را دارا می باشد. در این رمزینه هر نوع الفبایی از هر زبان از جمله زبان پارسی قابل رمز گذاری است، اما نکته قابل توجه این است که برخی از نرم افزار های رمز گشای این کد ها ممکن است توانایی خواندن الفباهای به جز حروف لاتین را نداشته باشد. بنابراین آنچه مهم است، قدرت رمزینه خوان مورد نظر در پشتیبانی از زبان های غیر لاتین است.
استانداردها و تأییدیه ها:
رپس (رمزینه پاسخ سریع یا QR-Code) یک بارکد کاملَن استاندارد می باشد. QR-Code در ماه ژوئن سال 2000 رسمَن به عنوان یک استاندارد بین المللی به تصویب انستیتو ایزو رسید، همچنین مدارک استاندارد زیادی برای پوشش کدکردن فیزیکی رپس ها وجود دارد که به شرح زیر می باشند:
- پروژه متن-باز "zxing" می تواند اطلاعات موجود در رپس ها را بهمراه فهرستی از استاندارد های موجود در آنها استخراج نماید.
جدیدترین استاندارد تعیین شده برای رپس از طرف انستیتو ایزو ISO/IEC 18004:2006 و بشرح زیر می باشد:
- ISO/IEC 18004:2006 defines the requirements for the symbology known as QR Code 2005. It specifies the QR Code 2005 symbology characteristics, data character encoding methods, symbol formats, dimensional characteristics, error correction rules, reference decoding algorithm, production quality requirements, and user-selectable application parameters, and lists in an informative annex the features of QR Code Model 1 symbols which differ from QR Code 2005.
آشنایی با انواع رمزینه های پاسخ سریع (رپس)
به طور کلی پنج نوع رمزینه پاسخ سریع (QR Barcode) معرفی شده است که شامل این موارد هستند:
هر یک از این رمزینه های پاسخ سریع به دلیل ویژگی های خاص و متفاوت، کاربرد های مخصوص به خود را دارند. در جدول زیر می توانید با هر یک از انواع رپس آشنایی شوید: 
مجوز های استفاده:
استفاده از کد QR از نقطه نظر مجوز کاملا رایگان و بدون حق استفاده‌ی انحصاری است. کد QR به طور شفاف به صورت استاندارد ISO تعریف و منتشر شده است. Denso Wave حق امتیاز کد QR را در اختیار گرفته است و از آن جهت کسب درآمد استفاده نمی‌کند ، ولی حق امتیاز اجرا و پیاده سازی آن را خیر. (ویکیپدیا)
لفظ کد QR یک registered trademark از شرکت Denso Wave است. (اصطلاح کد "کیو-آر"، یک برند ثبت شده برای شرکت "دنسو-ویو" می‌باشد.)
سوءاستفاده ها، هشدار به استفاده کنندگان:
همانند بسیاری از تکنولوژی های دیگر، ممکن است سوء استفاده هایی از کدهای QR بمنظور کاربرد های غیر عادی بوجود آید.
از مهمترین موارد سوء استفاده، هدایت کاربر به وب سایت های آلوده است.
- لینک دادن به وب سایت های خطرناک با سوء استفاده از نا آگاهی کاربر، می تواند باعث مشکلات کوچک و بزرگ شود. با توجه به غالب کاربرد کد های QR که با تلفن های همراه انجام می شود، هدف، اطلاعات موجود در گوشی استفاده کننده است. این اقدامات ممکن است در پس زمینه اتفاق بیفتد، در حالی که کاربر تنها یک صفحه وب بی ضرر مشاهده می کند. اگرچه درصد چنین سوء استفاده هایی بسیار پایین است، اما همواره جانب احتیاط را فراموش نکنید. پیشنهاد ما به شما، هنگام مواجه با مواد مشابه، مشاهده محتویات بارکد با استفاده از بارکد خوان آنلاین است.
انواع رمزینه ها (بارکد ها)
رمزینه پاسخ سریع یکی از ده ها نوع از رمزینه ها بوده که بنا به ویژگی هایی که دارد و در نوشتار بالا به آنها اشاره شد، به سرعت در حال گسترش می باشد. شما می توانید با دریافت فایل زیر برخی از مهمترین انواع رمزینه ها را مشاهده کنید:
انواع رمزینه ها – فایل PDF با حجم 406 کیلو بایت
منابع:
